Historia bibliotek Gminy Nowa Ruda

Lata po zakończeniu II Wojny Świtowej były sprzyjającym okresem dla powstawania prawodawstwa bibliotecznego; znalazły się możliwości kształtowania regulacji prawnych, które były bardziej korzystne dla bibliotek. Ważne fundamenty prawne dla bibliotek w tym okresie stworzył „Dekret o bibliotekach i opiece nad zbiorami bibliotecznymi” z 17 kwietnia 1946 roku, który został zatwierdzony przez Prezydium KRN, będący wyrazem troski władzy ludowej o rozwój bibliotekarstwa i masowego czytelnictwa. Dekret zapewniał każdemu obywatelowi łatwy dostęp do książek drogą racjonalnej organizacji sieci bibliotecznej oraz stwarzał stałe podstawy finansowe bibliotekom przez nałożenie obowiązku zakładania i prowadzenia tych placówek przez samorząd terytorialny przy pomocy państwa. Wprowadzenie do dekretu pojęcia ogólnokrajowa sieć biblioteczna miało nie tylko symboliczne znaczenie. W tej sieci wyznaczano szczególnie miejsce dla bibliotek publicznych. Dekret zapoczątkował budowę dobrze działającej sieci bibliotek publicznych, chociaż akcja ta w większości przypadków prowadzona była w sposób propagandowy, a same postanowienia z czasem stały się z przyczyn politycznych i ideologicznych martwe.

Otwarcie w Ludwikowicach Kłodzkich Gminnej Biblioteki Publicznej w sierpniu 1949 roku uwieńczyło starania społeczeństwa lokalnego oraz najrozmaitszych instytucji i organizacji społecznych. Zgodnie z dekretem powołana Biblioteka Gminna została zobowiązana do zorganizowania w miarę potrzeby na terenie Gminy Nowa Ruda punktów bibliotecznych lub innych form udostępniania księgozbioru. Chodziło o takie zorganizowanie sieci placówek, aby wszyscy mieszkańcy gminy mieli równomiernie ułatwiony dostęp do książek. Decyzję o lokalizacji punktów pozostawiono Gminnej Bibliotece Publicznej. I tak punkty biblioteczne zostały zlokalizowane w Dworkach, Bartnicy, Sokolcu i Sokolicy gdzie istniały aż do lat 80 –tych. W latach 80-tych zostały zlikwidowane z powodu braku lokalu oraz braku osób do prowadzenia tych placówek. Od pierwszych lat działalności biblioteki, przy placówce działało Koło Przyjaciół Biblioteki, które pomagało w utrzymaniu porządku, organizacji spotkań, wystaw, wykonywaniu przeróżnych prac porządkowych. Lata 50 - te przyniosły bibliotece bardzo istotne zmiany, miały one związek z dokonywaną reorganizacją i zmianami podziału administracyjnego województwa. W sierpniu 1954 roku w wyniku podziału terytorialnego powiatu kłodzkiego utworzono nowy powiat z siedzibą w Nowej Rudzie. Z dniem 25 września w miejsce gminnych utworzono Gromadzkie Rady Narodowe. W związku z czym 5 marca 1955 roku zgodnie z zarządzeniem Ministra Kultury i Sztuki uległa zmianie nazwa biblioteki z Gminnej Biblioteki Publicznej na Gromadzką Bibliotekę Publiczną. Powołanie gromadzkich rad narodowych nie tylko spowodowało zmiany w nazwie biblioteki, ale przede wszystkim miały za zadanie powołać biblioteki, które będą Filiami biblioteki centralnej. Było to zadanie bardzo trudne w realizacji i musiało być rozłożone na kilka lat. Otwarcie ich było uzależnione od tego czy Gromadzka Rada Narodowa zapewni odpowiedni lokal, pracownika i niezbędne fundusze na uruchomienie i funkcjonowanie filii. I w ten sposób w latach 50 – tych powołano do życia cztery filie w: Jugowie, Woliborzu, Włodowicach i Świerkach. W późniejszym czasie, pod koniec lat 60 – tych, utworzono filię w Bożkowie i Dzikowcu. Na początku lat 90- tych została powołana ostatnia z filii  -  Filia Nr 7 w Przygórzu. Biblioteka ta powstała na bazie księgozbioru Zakładowej Biblioteki ZPAS.  Po małych zawirowaniach, gdzie po 2010 roku zostały zlikwidowane z przyczyn ekonomicznych 3 filie: w Woliborzu, Świerkach i Włodowicach, w 2017 roku Pani Wójt Gminy Nowa Ruda Adrianna Mierzejewska przywróciła do życia Filie w Woliborzu i Świerkach, ze świetnym  rezultatem dla czytelników.  

Po kolejnych zmianach administracyjnych kraju Biblioteka w Ludwikowicach jeszcze dwukrotnie zmieniała nazwę w latach 70 – tych z Gromadzkiej Biblioteki Publicznej ponownie na Gminną Bibliotekę Publiczną a pod koniec lat 80 - tych z Gminnej Biblioteki Publicznej na Bibliotekę Publiczną Gminy Nowa Ruda.  W 2001 roku Biblioteka straciła swoją samodzielność poprzez włączenie jej w struktury Centrum Kultury Gminy Nowa Ruda. 1 stycznia 2001 roku zostało powołane Centrum Kultury Gminy Nowa Ruda w Ludwikowicach Kłodzkich, które zespoliło ze sobą Wiejski Ośrodek Kultury i Bibliotekę Publiczną wraz z jej filiami.

Biblioteka od początku znajduje się w budynku Centrum Kultury Gminy Nowa Ruda, wcześniej Wiejski Dom Kultury czy Gminny Ośrodek Kultury. Remont ówczesnego budynku zaraz po wojnie miał na celu zlokalizowanie w nim domu kultury i biblioteki. W lokalu otwarto wypożyczalnię dla dorosłych i dla dzieci, czytelnię oraz miejsce do pracy dla bibliotekarza. Biblioteka w  sierpniu 1949 roku na otwarciu posiadała ladę biblioteczną, szafę na dokumenty, szafkę katalogową oraz bardzo skromny księgozbiór 200 woluminów, który się zmieścił na 1 regale. Już w grudniu 1949 roku biblioteka posiadała 1290 woluminów na 6 regałach. Biblioteka bardzo szybko się rozwijała i powiększała swoje zbiory , w 1955 roku posiadała ok. 4500 pozycji, które zajęły już 12 regałów, czytelnię w której znajdowały się 4 stoły wraz z krzesłami dla czytelników, regał na prasę na którym królowała „Gazeta Robotnicza”, „Kraj Rad”, „Przyjaźń” oraz „Nowa Wieś”. Ze wspomnień pracowników wynika, że w 1970 roku Biblioteka otrzymała sprzęt, który był niezbędny do prawidłowego funkcjonowania biblioteki a były to: adapter stereofoniczny oraz telefon, ogromne udogodnienie w kontaktach z podległymi placówkami,  użytkownikami oraz instytucjami współpracującymi. Na początku lat 80 – tych pomieszczenia biblioteki przeszły kapitalny remont oraz kupiono nowe wyposażenie biura: szafy, biurka oraz stoły do czytelni i nowe regały na książki. W miarę upływ lat biblioteka była doposażona w sprzęt, nowe oświetlenie w końcu pod koniec lat 90 - tych w komputery i sieć komputerową. Założenie sieci komputerowej było konsekwencją dążenia do rozwoju i nowoczesności biblioteki.

Ludwikowicka biblioteka prowadzi działalność w zakresie gromadzenia, opracowywania i przechowywania wszystkich materiałów bibliotecznych. W skład biblioteki głównej, zlokalizowanej w budynku Centrum Kultury w Ludwikowicach Kłodzkich wchodzą: wypożyczalnia dla dorosłych, dzieci i  młodzieży, czytelnia z salą wystawową, sala komputerowa oraz maleńkie biuro.  Biblioteka w swoim księgozbiorze posiada zbiór książek dla dorosłych, młodzieży i dzieci, literaturę popularno-naukową, czasopisma i bogaty księgozbiór podręczny. Stan zbiorów bibliotecznych w Ludwikowicach Kłodzkich wynosi ponad 40 000 książek. Liczba czytelników zarejestrowanych każdego roku wacha się między 720 a 750. Posiadamy 6 stanowisk komputerowych z  dostępem do Internetu, który oczywiście dla użytkowników jest bezpłatny. Biblioteka to nie tylko półki z książkami, komputery i katalogi, biblioteka to przede wszystkim pracownicy – bibliotekarze, niezwykle pracowici, kreatywni, którzy swoją pasają do pracy i czytania zarażają swoich czytelników i użytkowników, gdyby nie oni, biblioteka nie miałaby prawa istnienia. Bibliotekarze, którzy pracują dla Państwa i dbają o wizerunek Biblioteki to: w Ludwikowicach Kłodzkich: Urszula Poźniak, Monika Nowacka, Katarzyna Nierychły oraz bibliotekarze z poszczególnych filii:  Danuta Szafrańska, Magdalena Szlembarska, Wiesława Bodniewicz i Wita Knutel.

Podsumowując działalność Biblioteki za okres 70 lat istnienia, można śmiało powiedzieć, że przez te wszystkie lata biblioteka aktywnie uczestniczyła i uczestniczy w życiu kulturalnym wsi i gminy, podejmuje wiele działań kulturalnych i oświatowych. Ważnym elementem działalności biblioteki jest także popularyzacja i promocja regionalnych i lokalnych twórców poprzez organizowanie wystaw, wernisaży i spotkań autorskich. Biblioteka zaprasza do siebie nie tylko ludzi pióra, ale także historyków, zapalonych podróżników, jednym słowem ciekawych ludzi mających coś nam czytelnikom do przekazania. Jako priorytet stawiamy sobie na pierwszym planie rozbudzenie i zarażenie najmłodszych czytelników chęcią sięgnięcia po książkę, i wyrobienia nawyku czytania. Proponując lekcje biblioteczne, spotkania czy też konkursy chcemy zachęcić dzieci i młodzież do korzystania z naszych zbiorów i innych źródeł informacji. Należy podkreślić, że Biblioteka cały czas się rozwija, powiększa swoje zbiory, dba o wzrost liczba użytkowników. I choć nie wszystkie lata to pasmo sukcesów, to wszyscy bibliotekarze wiedzą, że biblioteka bez czytelnika i użytkownika to martwa instytucja, i właśnie dzisiaj jest okazja do złożenia szczególnych podziękowań dla wszystkich czytelników  i użytkowników oraz przyjaciół Biblioteki za dobre słowo, wsparcie i  obecność przez te wszystkie nasze lata pracy  w naszym bibliotecznym życiu. Dziękujemy.

Urszula Poźniak - Kierownik Działu Biblioteki Publicznej Gminy Nowa Ruda

Przy pisaniu tekstu wykorzystałam dane z pracy magisterskiej Pani Wity Knutl.

13 grudnia 2019 r.