Gmina w pigułce
Gmina Nowa Ruda to niezwykle urokliwy i malowniczy obszar, położony u podnóża Gór Sowich, w dolinach rzeki Włodzicy i jej dopływu Woliborki. Składa się ona z 16 wsi (a 17 sołectw), w skład których wchodzą: Bartnica, Bieganów, Bożków, Czerwieńczyce, Dworki, Dzikowiec, Jugów, Koszyn (sołectwo wydzielone w granicach wsi Bożków), Krajanów, Ludwikowice Kł., Nowa Wieś Kł., Przygórze, Sokolica, Sokolec, Świerki, Wolibórz, Włodowice.
Gmina Nowa Ruda i miasto Nowa Ruda stanowią odrębne, sąsiadujące jednostki administracyjne.
Gmina zajmuje obszar 139,66 km2. Czytaj więcej na Gmina Nowa Ruda (dolnośląskie) w liczbach » Przystępne dane statystyczne (polskawliczbach.pl)
Zaproszenie w tajemnicze i malownicze góry
Gmina Nowa Ruda scala ze sobą dwie piękne krainy - owiane tajemniczą aurą Góry Sowie i zielone, malownicze Wzgórza Włodzickie. Lokalizacja gminy, wśród urokliwych górskich dolin i na zielonych zboczach najwyższych partii Gór Sowich, stwarza idealne warunki na rozkoszowanie się niezapomnianymi widokami. Daje wytchnienie pełne wyzwań i tajemnic, przesiąknięte historią minionych wieków.
Transgraniczne położenie umożliwia turystom poznanie języka i kultury naszego czeskiego sąsiada.
Kraina usiana jest licznymi zabytkowymi przydrożnymi kapliczkami, krzyżami i figurami świętych. Zachowały się niemieckie przedwojenne kamienice, XIX-wieczne drewniane stacje kolejowe, a nawet XVIII-wieczne gospody. Bogaty dorobek kultury regionu jest wynikiem przenikania się na przestrzeni wieków trzech kultur: polskiej, czeskiej i niemieckiej.
Historia, tajemnica, technika
Podczas II wojny światowej we wsi Sokolec mieścił się obóz pracy dla więźniów obozu koncentracyjnego Gross-Rosen, którzy pracowali przy drążeniu sztolni w ramach projektu „Riese” („Olbrzym”). W zboczach Góry Gontowa na dzień dzisiejszy znany jest kompleks składający się z kilku podziemnych hal i sztolni.
W Ludwikowicach Kł. funkcjonuje obecnie prywatne Muzeum Techniki Militarnej Riese-Molke. Na jego terenie mieszczą się ciekawe budowle naziemne, jak i korytarze, które do dziś wzbudzają wiele emocji.
Okolica nie tylko bogata jest w tajemnicze budowle z okresu II wojny światowej, ale jeszcze starsze perły myśli technicznej. Trasa kolejowa Wałbrzych – Kłodzko jest jedną z najpiękniej położonych w Polsce. Jadąc do Gminy Nowa Ruda w Górach Sowich z Wałbrzycha, pokonacie trzy dwukomorowe tunele i 8 majestatycznych wiaduktów.
Zobaczycie tu jedne z najwyższych w Polsce, XIX-wieczne wiadukty, mosty i tunele kolejowe. Imponująca długość plasuje je na drugiej pozycji w naszym kraju.
Dwutorowy nitowany most kolejowy w Ludwikowicach Kł. ma aż 164 m długości. Znajdujące się w pobliskich Świerkach dwa czynne, równoległe tunele kolejowe – aż po 1171 m każdy. Powstały w latach 1880 i 1912. Najdłuższy tunel kolejowy w Polsce znajduje się na tej samej trasie kolejowej, zaledwie 20 km dalej.
Prezydent USA w bożkowskim pałacu
Zaledwie kilka kilometrów dalej natkniecie się na jedną z najokazalszych na Dolnym Śląsku budowli, jaką jest zabytkowy barokowy pałac, wzniesiony w XVI w. Spośród wielu gości, którzy zaszczycili swoją obecnością pałac w Bożkowie, byli m.in. John Quincy Adams, który później został prezydentem USA oraz królowie Prus Fryderyk Wilhelm III Hohenzollern z małżonką Luizą i Fryderyk Wilhelm IV Hohenzollern. Zespół pałacowo-parkowy oraz przyległy zespół kościelny, z wyjątkową amboną w kształcie łodzi, wpisane są do rejestru zabytków.
Muflon, pełnik i nietoperz
Nie zawiodą się także ci, którzy uwielbiają być sam na sam z przyrodą i widokiem zachodzącego słońca za dalekim horyzontem, między świerkowymi wzgórzami. Obszarową ochroną przyrody objęta jest znaczna część gminy Nowa Ruda.
Północna i wschodnia część gminy znajduje się w zasięgu Parku Krajobrazowego Gór Sowich oraz Specjalnego Obszaru Ochrony Siedlisk „Ostoja Nietoperzy Gór Sowich”, a południowo-wschodnia część, w zasięgu fragmentu Obszaru Chronionego Krajobrazu „Góry Bardzkie i Sowie”. Okolice szczytu Kalenicy (964 m n.p.m.) tworzą rezerwat przyrody „Bukowa Kalenica”.
Czujne oko wypatrzyć może aż 193 gatunki zwierząt objętych ochroną gatunkową, w tym bociana czarnego, nietoperze, jeże, jastrzębie, czy salamandrę plamistą. Jednak najbardziej charakterystyczny dla tego rejonu jest muflon, przodek owcy domowej, zamieszkujący Góry Sowie.
Ochroną gatunkową objętych jest łącznie 38 gatunków roślin, w tym dziewięćsił bezłodygowy i pełnik europejski.
Szusowanie, czy latanie?
Gmina Nowa Ruda, z towarzyszącymi jej walorami przyrodniczo-krajobrazowymi, pozwala zaspokoić potrzebę relaksu i wypoczynku od codziennej rutyny, ale również pomaga w pielęgnowaniu różnych pasji i realizowaniu wyśmienitych przygód.
Na terenie gminy znajdują się trzy wyciągi narciarskie – w Sokolcu, Jugowie i Przygórzu. We wsi Sokolec istniał niegdyś tor saneczkowy i skocznia narciarska. Dziś miejscowość ta jest najpopularniejszym centrum sportów zimowych w całym regionie Sudetów Środkowych. Znajdujące się w gminie wyciągi mają ok. 600 m długości każdy. Najwyżej położona stacja znajduje się na wysokości 860 m n.p.m. Aby poprawić warunki zjazdowe i zadbać o komfort narciarzy, naśnieżane są wszystkie trasy zjazdowe.
Pasjonaci paralotniarstwa przybywają w te okolice, aby realizować swoją pasję na Polanie Żmij. Z tego miejsca startują na swoich paralotniach i szybują nad pięknymi wzgórzami, podziwiając panoramę Sudetów Środkowych.
Ukształtowanie terenu sprzyja organizacji wyścigów MTB, off-road’owych i rajdów konnych. Obszar gminy poprzecinany jest atrakcyjnymi szlakami turystycznymi. Przebiegają tędy m.in. Główny Szlak Sudecki im. M. Orłowicza, ścieżki rowerowe (o długości ponad 50 km) i trasy narciarstwa śladowego. Te najbardziej malownicze, skupiają się wokół trzech wież widokowych – na Wielkiej Sowie (1015 m n.p.m.), Kalenicy (964 m n.p.m.) i Włodzickiej Górze (757 m n.p.m.).
Nie możesz przegapić filmików promocyjnych: Videospoty
Śpimy w górskich chatach
Na turystów, zafascynowanych sekretami skrywanymi przez historię regionu, jak i szukających ukojenia w niezapomnianych widokach, czekają liczne obiekty noclegowe, w których oferuje się komfortowe noclegi i smaczne, regenerujące siły, domowe posiłki. Serdeczność i przyjazne nastawienie ich właścicieli sprawia, że turyści chętnie odpoczywają w kameralnych obiektach, w których traktowani są jak członkowie rodziny.
Na terenie Gminy Nowa Ruda znajdują się wszystkie sowiogórskie schroniska: Schronisko Orzeł, Schronisko Zygmuntówka, obiekt Sowa, obiekt Szyprówka-Chata Pod Sową.
Tu mieszka i tworzy noblistka
Istniejąca, stale modernizowana infrastruktura, pozwala na przeprowadzenie imprez sportowych i kulturalnych, których organizatorem lub współorganizatorem jest niezawodne Centrum Kultury Gminy Nowa Ruda (CKGNR) w Ludwikowicach Kł. Na scenie CKGNR występują mieszkańcy działający m.in. w kołach gospodyń wiejskich, klubach seniora, czy chórach. Kluby, stowarzyszenia i koła, wraz z radami sołeckimi, aktywnie uczestniczą w większości imprez. Społeczność wiejska szczególnie pilnie przygotowuje się każdego roku do Święta Plonów, czyli gminnych dożynek.
Lokalni artyści, sięgający po pędzel lub dłuto, biorą każdego roku udział w festiwalach artystycznych i plenerach malarskich. Poza wystawami i konkursami, artyści działają w ramach sekcji Centrum Kultury.
Uroczystości odbywają się nie tylko na łonie natury, sali widowiskowej, czy w lokalnych salach wiejskich, ale także w Galerii Ludwikowice. We wnętrzach dawnego ewangelickiego Kościoła Błogosławieństwa z ok. 1930 r. odbywają się wystawy czasowe lokalnych artystów. Mają tu miejsce także liczne wydarzenia kulturalne tj. spotkania autorskie, koncerty, czy Festiwal Góry Literatury. Na zaproszenie mieszkanki gminy Nowa Ruda, noblistki Olgi Tokarczuk, na festiwal przybywają cenieni na całym świecie literaci, publicyści i dziennikarze.
Miłośnicy literatury i przyrody odwiedzają równie chętnie jedyne w kraju piesze szlaki literackie.
Miłośnicy górskich wędrówek i klimatycznej muzyki co roku spotykają się na "Śpiewaniu Pod Orłem".
Centrum Kultury przygotowuje także liczne warsztaty - taneczne, aktorskie, turnieje piłkarskie, zajęcia feryjne i wakacyjne, z okazji Dnia Dziecka, Mikołajek i in. Jednak jednym z najbardziej pracochłonnych, ale i cieszących oko wydarzeń, jest musical – każdego roku przygotowywany w oryginalnym wydaniu. Występują w nim dzieci i młodzież, działająca w ramach Młodzieżowego Teatru Muzycznego funkcjonującego przy Centrum Kultury. Musical otrzymał nawet pozytywną ocenę teatru muzycznego dolnośląskiej stolicy. A i to jeszcze nie wszystko, co przygotowuje w ciągu roku Centrum Kultury Gminy Nowa Ruda w Ludwikowicach Kł.!
Biegamy i jeździmy
Gmina Nowa Ruda jest bowiem także sceną dla wydarzeń sportowych. W sierpniu – Sokolec, a w listopadzie – Świerki, przeżywają prawdziwe oblężenie biegaczy. Centrum Kultury Gminy Nowa Ruda jest organizatorem m.in. wyróżnionego Złotą Kozicą, Biegu na Wielką Sowę oraz odznaczonego Srebrną Kozicą – Górskiego Biegu Niepodległości. Więcej o biegach na: biegajwgorachsowich.pl
Na terenie Gminy Nowa Ruda miały miejsce udane starty BikeMaratonu i Superbiegu, które przyciągnęły ponad tysiąc zawodników, a także Liga MTB XC Aglomeracji Wałbrzyskiej. I to także jeszcze nie wszystko, z czego miłośnicy sportu mogą wybrać!
Herb i logo Gminy Nowa Ruda
Herb Gminy Nowa Ruda to ścięty złoty pień (pień od słowa ''roden''-''karczować'' występującego w niemieckiej nazwie miasta ''Neurode'') w czerwonym polu (barwa tła to nawiązanie do czerwonoziemów które są charakterystyczne dla regionu), otoczony 16 liśćmi (symbolizujące 16 wsi które, wchodzą w skład Gminy Nowa Ruda). Herb Gminy Nowa Ruda nawiązuje do herbu Miasta Nowa Ruda, od którego gmina nosi swą nazwę. Miasto stanowi jednak odrębną jednostkę - gminę miejską.
Logo, to estetyczne przedstawienie zarysu Gór Sowich, które dominują w krajobrazie Gminy Nowa Ruda. Uważne oko w znaku graficznym dostrzeże elementy krajobrazu, tj. trzy najwyższe szczyty na horyzoncie: Wielką Sowę (1015 m n.p.m.), Kalenicę (964 m n.p.m.) i Malinową (839 m n.p.m.), a także dwie, przecinające Góry Sowie przełęcze: Przełęcz Jugowską (801 m n.p.m.) i Przełęcz Woliborską (711 m n.p.m.) Widoczne są także elementy architektury: wiadukt, tunel, a także pierwsze litery, tworzące człon „Nowa Ruda” (n i r).
Oprac. Barbara Adamska / Gmina Nowa Ruda