NOWA WIEŚ Kł.

Wieś położona między Górami Sowimi i Bardzkimi. Osadnicze centrum wsi swymi dziejami sięga średniowiecza. 

Osada prawdopodobnie powstała na początku XIV w. jako posiadłość królów Czech. Pierwsza historyczna wzmianka pochodzi z 1341 r. i jej pierwotna niemiecka nazwa Waltersdorf superiori versus wskazuje na fakt, że nie była samodzielną osadą tylko częścią Czerwieńczyc. Jednak stanowiła odrębny ośrodek osadniczy.

Już w 1420 r. istniała tam karczma, warsztat kowalski, młyn. Pierwsza nazwa Nowej Wsi jako samodzielnej jednostki pojawiła się w XVI w. Wieś znajdowała się w rękach rodów Pannwitz. Wiek XVIII i XIX to największy rozwój wsi, w której pojawił się folwark, młyn wodny i sporo rzemieślników: kowal, rzeźnik, szewc, krawiec. Działały też browar i gorzelnia. Funkcjonowały warsztaty tkackie. Pojawiały się również wzmianki o wykorzystaniu zasobów okolicznych wzgórz i wypalaniu wapna.


 

W XIX i XX w. wiodła tędy trasa turystyczna z Kotliny Kłodzkiej do Srebrnej Góry. 5 sierpnia 1902 r. powstała linia kolejowa na sławnej trasie łączącej Ścinawkę Średnią z Dzierżoniowem, przez Srebrną Górę. Na odcinku Srebrna Góra - Nowa Wieś, z uwagi na spore nachylenie, tory wyposażono w zębatą szynę. Był to ewenement w Sudetach i największa atrakcja do I wojny światowej. Niestety 1931 to ostatni rok funkcjonowania kolei zębatej. W latach 1933-34 odcinek rozebrano na trwałe.

W II połowie XIX w. mieszkańcy pracowali głównie w górnictwie, zajmowali się uprawą ziemi i obsługą turystów. Atrakcją była również ferma lisia, założona przez barona von Reibnitza. Centrum życia kulturalnego wsi stanowiła założona w XVII w. szkoła. Najbardziej jej znanym absolwentem jest Werner Klinner, który w 1969 r. ze swym przełożonym wykonali pierwszą operację przeszczepu serca w Niemczech. W 1989 r. Klinner otrzymał również doktorat honoris causa Akademii Medycznej we Wrocławiu. Po II wojnie światowej teren zasiedlili polscy osadnicy. Życie kulturalne skupione było w Domu Ludowym, a następnie - aż do dziś - w remizie strażackiej.

Figura św. Jana Nepomucena

W pobliżu rzeczki Czerwionka na okrągłym cokole stoi kamienna, barokowa figura św. Jana Nepomucena, prawdopodobnie z XVIII w. Figura przedstawiająca patrona powodzi i tajemnicy spowiedzi. Rzeźba wykonana z kamienia piaskowego.




Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego

W 1792 r. w miejscu obecnego kościoła, wybudowano kaplicę pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. W latach 1888-1889 nastąpiła przebudowa kaplicy, z której powstał kościół w stylu neobarokowym z elementami neoromańskimi. W ołtarzu głównym znajduje się ustawiona Grupa Ukrzyżowania, której towarzyszą rzeźby św. Katarzyny Sieneńskiej i św. Jana Nepomucena. Ołtarz i ambonę wykonali artyści ze szkoły monachijskiej. Na uwagę zasługują: konfesjonał z XVIII w., chrzcielnica z pierwszej części XIX w. oraz organy z połowy XIX w. jak również malowidła ścienne przedstawiające motyw krzyża i ofiary.

Źródło:

Wśród malowniczych wzgórz nad Włodzicą. Zarys dziejów miejscowości gminy Nowa Ruda, Wydawnictwo Maria, Nowa Ruda 2007, ISBN 978-83-60478-20-2

Polsko-czeski fotoalbum. Kraina Pana Boga zatrzymana w obrazie. Podróż szlakiem Małej Architektury Sakralnej po Gminie Nowa Ruda i Hronovie.

30 lat współpracy polsko-czeskiej. Album promocyjny partnerów