WOLIBÓRZ

Wolibórz położony jest wzdłuż potoku Woliborka. Najdawniejsze źródła mówią o Woliborzu jako o wsi królewskiej, która należała do właścicieli Nowej Rudy, najpierw rodziny von Donyn, później Stillfriedów, a ostatecznie Magnisów.

Z miejscowością związana jest historia pięknej Kingi, za której sprawą udało się rozgromić rozbójników, zamieszkujących zamek Quingenburg. Wieś leży na bogatych złożach bogactw naturalnych. Powstało tu kilka niewielkich kamieniołomów. Z końca XVII w. pochodzą potwierdzone informacje o wydobyciu węgla.

Na początku XX w. dotarła do wsi słynna Kolej Sowiogórska. W latach 1933-34 zdecydowano o rozebraniu odcinka zębatego kolei i była to decyzja na trwałe. Wolibórz stał się stacją końcową odcinka do Ścinawki Średniej. W okresie funkcjonowania kolei spora grupa turystów odwiedzała okolice wsi nad Woliborką.

W początkach XX w. wieś liczyła blisko 3000 mieszkańców i prezentowała się dość bogato pod względem usług i handlu: było 8 gospód, 2 piekarnie, 2 kuźnie, 2 krawców, 2 rzeźników, 3 stolarzy, 4 szewców, fryzjer, 2 kołodziei, siodlarz, kilka sklepów, cegielnia. We wsi działała poczta, szkoła, urząd gminy i młyn.

Po II wojnie światowej we wsi pojawili się pierwsi Polacy: z południowej Polski, kresowiacy oraz reemigranci z Francji, Belgii i Niemiec, a także sporo górników z Górnego Śląska. W 1949 r. utworzono tu Bibliotekę Gminną i Gminny Dom Ludowy. Sprawnie działała Spółdzielnia Rolniczo – Przemysłowa oraz Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska, jak również gminna świetlica w Woliborzu. W miejsce spółdzielni produkcyjnej w 1961 r. utworzono Kółko Rolnicze. W 1955 r. powstało stałe kino Ustronie, obecnie nieistniejące.

W latach 70-tych powstała remiza, w której dziś swoją siedzibę ma OSP Wolibórz.

Obecnie bardzo prężnie działa Koło Gospodyń Wiejskich Woliborzanki, które jest wielokrotnie nagradzane w różnych konkursach.

Funkcjonuje także przedszkole i szkoła podstawowa z filią Biblioteki Publicznej Gminy Nowa Ruda.

Turystów każdego roku przyciąga malowniczo położone lawendowe pole.

Wieś dumnie reprezetnuje czwartoligowy zespół piłkarski Słowianin Wolibórz.

Kościół św. Jakuba

Wzmianka o drewnianej świątyni pochodzi z 1362 r. Przed 1514 r. wzniesiono gotycki, murowany kościół. W wieku XVIII przebudowywany przez ród von Hemm. Najcenniejszym zabytkiem kościoła jest chrzcielnica, ołtarz główny z belkowaniem, wspierany przez dwie pary kolumn korynckich  oraz ambona w kształcie łodzi z 1780 r., jedno z nielicznych dzieł tego typu w kraju. Jej charakterystyczną cechą jest brak masztu i żagla. W ich miejsce nieznany artysta wyrzeźbił symboliczny raj w postaci góry porosłej palmami, na której pasą się owce pod opieką św. Piotra.



Na środku nawy znajduje się płyta nagrobna ostatniego właściciela Woliborza z rodu von Hemm z żoną. Obrazy na ścianach, figury Matki Bożej, św. Nepomucena i św. Sebastiana pochodzą z XIX wieku. Rzeźby wykonali artyści z Tyrolu. W trwający od kilku lat etapami remont świątyni w znacznym stopniu włączają się mieszkańcy wsi, a także władze Gminy Nowa Ruda.



Krzyż pokutny

W pobliżu domu nr 130, za płotem stoi duży krzyż pokutny o wymiarach 118x88x18 cm, wykonany z czerwonego piaskowca. W przeszłości istniał jeszcze jeden, który stał na gruncie prywatnym Karla Pohla. Niestety krzyż znajduje się na liście krzyży zaginionych. Krzyże pokutne były wznoszone przez zabójców w miejscu, w którym dokonało się morderstwo.



Figura św. Jana Nepomuncena

Przy drodze prowadzącej do kościoła św. Jakuba Apostoła, na zdobionym cokole stoi kamienna, barokowa figura św. Jana Nepomucena. Na frontowej ścianie postumentu widnieje napis: "S./ Ioannis /Nepomucene/Ora pro nobis" (Św. Janie Nepomucenie, módl się za nami). Z tyłu natomiast widnieją dwie daty: 1773 - rok wykonania pomnika przez J. Herdena i 1933r., w którym pomnik poddany został renowacji. Druga figura świętego Nepomucena stoi przy drodze wiodącej przez Podlesie.

Pensjonat Leśny Dwór

Dwór właściwy Dominium został ukończony, zgodnie z tablicą pamiątkową w 1531 r., pod panowaniem Jakoba Stillfrieda. Rozbudowany w 1830 r. i kilkakrotnie przebudowywany. Zachowany oryginalny układ wnętrz ze zdobieniami w postaci sklepień, sztukaterii i oryginalnymi elementami wyposażenia (np. piece). Znajduje się on u podnóża Gór Sowich. Obecnie funkcjonuje jako zajazd turystyczny „Leśny Dwór” z campingiem. Za dworem został założony barokowy park, z którego zachowała się kilkusetletnia aleja bukowa, jako pomnik przyrody.

Sala Myśliwska - ośrodek kultury wiejskiej

Obiekt znajduje się przy skrzyżowaniu dróg do Srebrnej Góry, Słupca i na Przełęcz Woliborską oraz w pobliżu dawnej stacji kolejowej. Po 1945 r. służył jako hotel roboczy i restauracja „Myśliwska”. Przez wiele lat główny ośrodek kultury wiejskiej. Obecnie sala służy do celów rozrywkowych, a reszta została przeznaczona na mieszkania. Obiekt przeszedł gruntowny remont i termomodernizację w roku 2017, dzięki środkom unijnym zdobytym przez władze Gminy Nowa Ruda.





Ośrodek Zdrowia

Budynek dwukondygnacyjny, ustawiony kalenicowo, z dachem mansardowym, zbudowany w roku 1772, w stylu barokowym, jako plebania. Zachowana oryginalna elewacja jak również dwuskrzydłowe drzwi i odrzwia z nadprożem. Od 1974 r. w budynku byłej plebanii znajduje się Ośrodek Zdrowia.

Źródło:

Wśród malowniczych wzgórz nad Włodzicą. Zarys dziejów miejscowości gminy Nowa Ruda, Wydawnictwo Maria, Nowa Ruda 2007, ISBN 978-83-60478-20-2

Nowa Ruda Neurode Tajemnice, zagadki, historia

Polsko-czeski fotoalbum. Kraina Pana Boga zatrzymana w obrazie. Podróż szlakiem Małej Architektury Sakralnej po Gminie Nowa Ruda i Hronovie.

30 lat współpracy polsko-czeskiej. Album promocyjny partnerów