BOŻKÓW

Bożków to jedna z najstarszych i największych wsi gminy Nowa Rudy. Leży w dolinie zwanej Obniżeniem Bożkowa, w dorzeczu Ścinawki. Granicę wsi tworzą Wzgórza Włodzickie. Nazwa wsi Eckehardisdorf prawdopodobnie pochodzi od Ekharda, założyciela wsi i rodu, który rządził tu w późnym średniowieczu. Inna hipoteza wskazuje na nazwę die Ecke – kąt.

Teren bogaty jest w znaleziska archeologiczne, co potwierdza teorię o zasiedleniu tych terenów już w czasach neolitycznych. Wieś z uwagi na swoje żyzne gleby kolejno przejmowali elitarni właściciele Ziemi Kłodzkiej. Rozwój wydobycia węgla w tym rejonie miał szesnastowieczną tradycję. Wiek XIX przyniósł rozwój różnorodnych usług i powstanie nowych instytucji: sklep tekstylny, sklep z rowerami i radioodbiornikami oraz ich naprawą. Warsztaty rzemieślnicze mieli ślusarz i stolarz. Istniała rzeźnia, działały dwa młyny, piekarnia, poczta, policja, bank, straż pożarna. Początek XX w. przyniósł zelektryfikowanie wsi oraz budowę domu starców. Wybuch II wojny światowej zakłócił spokojne życie mieszkańców.

Powojenna nazwa wsi brzmiała Narożno. Zamieszkali ją przymusowi robotnicy, a następnie osadnicy z Podhala. Ciekawostką jest pochodzenie stąd Józefa Szczypki - osadnika z Podhala, znanego dziennikarza i dokumentalisty, autora licznych prac o polskiej kulturze ludowej i jedenego z pierwszych biografów Jana Pawła II. W 1945r. Bożków stał się siedzibą gminy. Wiosną 1946r. przybyło wielu przesiedleńców zza Buga, czasami prosto z zesłania na Syberię. W 1947r. do Bożkowa dotarła ostatnia grupa osadników: byli to polscy emigranci z Francji i Belgii. W tym samym roku uruchomiono przedszkole, klub LZS „Huragan”, powstała biblioteka, uruchomiono poniemieckie warsztaty, sklepy, gastronomię, piekarnię, rzeźnię, zakład kowalski, zakłady rzemieślnicze, szewskie, OSP, a także młyn wodny.

Na początku lat 60-tych zaczął działać Klub Rolnika, nad którym opiekę sprawował Noworudzki Ośrodek Kultury. W 1967r. zajął on w swojej kategorii pierwsze miejsce w województwie wrocławskim, a trzecie w kraju. Działał też ośrodek zdrowia i biblioteka. W 1973r. Bożków stał się siedzibą gminy, do której należało 7 wsi. Naczelnikiem był Eugeniusz Krekora. Mieszkańcy głównie zatrudnieni byli w przemyśle, część z nich utrzymywała się z rolnictwa.

Po 1975r. ponownie zlikwidowano gminę Bożków. Pierwsza powojenna szkoła została uruchomiona w listopadzie 1945 r., początkowo w dawnym, budynku szkoły niemieckiej. Nowy budynek powstał na terenie byłego parku dworskiego. Od 2001r. działają w szkole również oddziały integracyjne, w których uczą się uczniowie niepełnosprawni wraz z uczniami pełnosprawnymi.

Leśniczówka w Bożkowie

Zbudowana w 2 połowie XIX w. przez Antona Aleksandra Magnisa. Budynek zlokalizowany jest przy drodze z Bożkowa do Ścinawki Dolnej. Obiekt z okrągłą wieżą.

Pomnik przyrody – Dąb

W parku przy Pałacu w Bożkowie rośnie dąb szypułkowy o obwodzie 4,8 m, otoczony metalowym ogrodzeniem. Oprócz dębu w okolicy rosną inne równie wiekowe okazy drzew: buki zwyczajne o obwodach 3,3-4,3 m; cypryśnik nutkajski 2,1 m; żywotnik zachodni 2,1 m; cis; lipa drobnolistna 4,8 m.

Poznaj 6 pomników przyrody znajdujące się na terenie Bożkowa.

Pałac w Bożkowie

Początki budowli sięgają późnego średniowiecza. W XVI w. przebudowany przez rodzinę Raueck, następnie przez kolejnych właścicieli. Po pożarze w 1735 r. i przejęciu przez Magnisów pałac otrzymał detale klasycystyczne i nadano mu styl barokowy. W XVIII w. istniał już w tym miejscu kompleks budowli połączonych ze sobą asymetrycznie.

Bogate wyposażenie gromadzone latami przez Magnisów dopełniało całości. Obiekt otoczony murem i okolony pięknym parkiem. W parku znajdowało się wiele ciekawych miejsc: staw, przepiękne założenia ogrodowo – parkowe, wzorowane na modelach włoskich i francuskich.

W obiekcie odbywały się bale, spotkania towarzyskie, polityczne, polowania, narady miejscowej arystokracji. Pałac po raz drugi został strawiony przez pożar w 1871 r. Po nim w zachowane elementy wkomponowano detale neorenesansowe i neobarokowe. Wtedy też wzniesiono wysoką cylindryczną wieżę, ze spiczastym hełmem, otoczoną mniejszymi wieżyczkami.

Pałac w Bożkowie uchodził do 1945r. za największy zbiór zabytków na ziemi kłodzkiej. Obecnie pałac jest własnością prywatną i czeka na gruntowne odrestaurowanie.

Kościół św. Piotra i Pawła

Pierwotny, drewniany kościół w tym miejscu wzmiankowany był w 1352r. Kamienny kościół wybudowany został w latach 1704 – 1708. Jego fundatorem był Johann Franz von Götzen. Datę ukończenia budowy,  jak również herb i nazwisko fundatora, można odczytać w tympanonie portalu wejściowego.

Kościół został otoczony murem z polnych kamieni, prawdopodobnie starszym od obecnej świątyni. Przed kościołem stoją figury patronów wykute z czerwonego piaskowca. Ołtarz główny zdobi obraz przedstawiający spotkanie świętego Piotra i Pawła. Najcenniejszym i najpiękniejszym zabytkiem we wnętrzu jest ambona w kształcie łodzi, z baldachimem w postaci żagla z trzeciej ćwierci XVIII w., która miała symbolizować  kościół płynący przez dzieje, a także łódź Piotra rybaka i apostoła. Wieża kościoła przykryta jest barokowym hełmem ozdobionym zegarem.

Wieża widokowa na Grodziszczu

Wieża postawiona na wzgórzu Grodziszcze przez Magnisa z Bożkowa, jako dopełnienie parku krajobrazowego. O wysokości 20 m, wzniesiona w 1801r., z kamieni zebranych z pobliskich wzgórz jako widokowa o 4 kondygnacjach. Nazywana była wieżą Eckharda, który był prawdopodobnie założycielem Bożkowa. Roztaczały się z niej przepiękne widoki na Ziemię Kłodzką. Obecnie niedostępna.


Miejsce dawnej Kaplicy Loretańskiej

Hrabia Johann Franz von Gotzen, właściciel pałacu w Bożkowie, wybudował kaplicę w 1721 r., na wzór kaplicy w Loretto we Włoszech. Wnętrze zdobiły malowidła ścienne ze scenami z życia Maryi, a ściana ołtarza utrzymana była w bieli i złocie. Po I wojnie światowej, do pustelni, przylegającej do kaplicy, wprowadził się Heinrich Bender, który został zamordowany w maju 1945 r.